Truvada-hoer 3 – #PrEPNu
Halverwege het vorige decennium pleitte een enkeling al voor de introductie van PrEP. In Nederland deden dat bijvoorbeeld Joep Lange en Kees Rümke, al gauw gevolgd door – ere wie ere toekomt – de homomannen van Poz&Proud. Maar behalve genoemde roependen in de woestijn hoorde je er lang nagenoeg niemand over. Ook zelf heb ik ten aanzien van PrEP vrij lang (tot 2012 om precies te zijn) een standpunt ingenomen dat je eerder betuttelend dan verlicht zou kunnen noemen.
Laten we eens kijken wat we in tien (10) jaar zijn opgeschoten. De afgelopen jaren is de ene na de andere veelbelovende studie gepubliceerd, wat alle weldenkenden er inmiddels wel van moet hebben overtuigd dat PrEP een uitermate nuttige en vrij eenvoudig toepasbare hiv-preventiemethode is. Een revolutie in de hiv-preventie, maar in Nederland in de eerste plaats een methode die controversieel en illegaal is en onderwerp van veel gezapig geneuzel, dat natuurlijk steevast draait om de vraag ‘wie zal dat betalen?’ Die vraag steeds stellen is niet alleen onethisch wat mij betreft, maar bovenal laf.
Trouwens, als het discours zo nodig over geld moet gaan, wil ik dit wel even kwijt. Het lijkt mij een billijke eis aan de overheid dat wanneer zij niet van zins is PrEP snel beschikbaar en betaalbaar te maken, dat zij dan de import van generieke middelen (bijvoorbeeld Tenvir) toestaat. Die werken net zo goed en kosten maar een fractie van de exorbitante prijs die Gilead rekent voor Truvada.
In Nederland krijgen sinds vorig jaar zomer 148 personen wél legaal en kosteloos PrEP. Deze gelukkigen nemen deel aan de AMPrEP-studie die de Amsterdamse GGD in het kader van het H‑TEAM uitvoert onder homomannen en transgenders. Zenuwslopend traag selecteert de GGD kandidaten op hun geschiktheid om al dan niet tot AMPrEP te worden toegelaten. Maximaal 370 deelnemers kunnen uiteindelijk meedoen aan dit onderzoek, dat nog loopt tot 1 december 2018. Daarna hoopt de GGD Amsterdam met een advies te komen over ‘het al dan niet opnemen van PrEP als standaardinterventie voor hiv-preventie in Nederland.’
Wereld Aids Dag 2018 – al dan niet PrEP. Laat u dit even bezinken. Dat is natuurlijk volstrekt onacceptabel. Als het roer niet radicaal omgaat, zullen ook in 2016, 2017 en 2018 zo’n duizend man hiv oplopen. Elk jaar duizend personen die het falen representeren van onze verbeeldingskracht, durf en doortastendheid. Deze mensen hadden geen hiv hoeven krijgen als ze PrEP hadden gehad. Zij zouden ook geen hiv hebben opgelopen als we degenen van wie ze het krijgen tijdig in behandeling hadden gehad, voeg ik daar onmiddellijk aan toe.
Om in de gezapige indolentie rond PrEP wat opschudding te veroorzaken, is eind vorig jaar een stel brutale en ongeduldige mannen een actiebeweging begonnen: PrEPNu. (De naam verraadt al enigszins waar het om te doen is.) Het stroperige moeras waarin ‘stakeholders’ en overheid gezellig aan het polderen zijn over PrEP, levert naar de zin van deze actievoerders niet snel genoeg iets op. Tot overmaat van ramp lijkt de beoogde doelgroep voor PrEP in een lamzalige slaap te verkeren of lijdzaam af te wachten tot ze aan de beurt zijn om voor AMPrEP-screening bij de GGD te worden ontboden.
Aan PrEPNu doen allerlei activisten mee, zonder en met hiv. Wat is het belang van mensen met hiv bij PrEP vraag je je misschien af, voor hen komt het sowieso te laat. Inderdaad weten zij bij uitstek wat het is om geen PrEP te hebben om hiv mee te kunnen voorkomen. Zij zijn het die persoonlijk het stigma van hiv ondervinden in de gayscene. PrEP kan een voortreffelijk instrument zijn voor de deconstructie van het hiv-stigma, dat drijft op schrik en aversie.
Decennialang heeft de wereld zitten wachten op een veilig, effectief en betaalbaar hiv-vaccin, een middel om hiv-infectie te voorkomen. Nu het gearriveerd is in de vorm van een blauwe pil deinst men er ineens voor terug. Vijfendertig jaar heeft de angst voor hiv het leven en de intimiteit bepaald van generaties homo’s en biseksuele mannen. Als nu de homogemeenschap zich na 35 jaar (eindelijk!) kan bevrijden van de altijd en overal heersende vrees voor hiv, dan zullen ongetwijfeld meer mensen zich makkelijker op tijd laten testen en zo nodig onder behandeling stellen. Of PrEP gaan gebruiken.
#PrEPNu! Het geduld is op. Het heeft waarachtig lang genoeg geduurd.
Antony Oomen
8.I/2015
Amsterdam